| Author | เจ้าจอมมารดาศิลา ในรัชกาลที่ ๒ (ไม่ทราบปีที่เกิด และ ปีที่ถึงแก่กรรม) |
|---|
| Note | เจ้าจอมมารดาศิลา เกิดในสกุล ณ บางช้าง และเป็นพระญาติสนิทของ กรมสมเด็จพระอัมรินทรา มาตย์ พระบรมราชินีในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ ๑ ไม่ทราบนามบิดา ทราบแต่นามมารดาว่า ฟักทอง เป็นหลานตาของ "ขุนสนิทภิรมย์" รับราชการเป็นเจ้าจอมมารดาในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เล่ากันต่อ ๆ มาว่า เวลาพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงพระราชนิพนธ์บทละครต่าง ๆ โดยมี กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ พระราชโอรส (ต่อมาคือ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว) ท่านสุนทรภู่ ฯลฯ เป็นผู้ร่วมงานกวีนิพนธ์นั้น เมื่อแต่งเป็นกลอนเสร็จก็จะมีพระราชกระแสรับสั่งให้เจ้าจอมมารดาศิลา เป็นผู้บรรจุเพลงขับร้องถวายเป็นการทดลองก่อน ในขณะเดียวกันก็โปรดเกล้า ฯ ให้ตั้งพระฉายขนาดใหญ่ขึ้น แล้วโปรดเกล้า ฯ ให้พระองค์เจ้าชายพนมวัน กรมพระพิพิธโภคภูเบนทร์ ทรงประดิษฐ์ท่ารำไปพร้อมกัน โดยทรงรำอยู่หน้าพระฉาย หากเพลงและกระบวนรำเข้ากันดีแล้ว ก็โปรด ฯ ให้บันทึกไว้นับเป็นแบบอย่างการแต่งบทละครที่สมบูรณ์แบบที่สุด ซึ่งเริ่มต้นในรัชกาลที่ ๒ ไม่มีหลักฐานยืนยันว่า เจ้าจอมมารดาศิลา ได้เรียนการขับร้องมาจากครูท่านใด แต่เมื่อทราบว่าเป็นชาวบางช้าง อันเป็นเมืองแห่งนักดนตรีแล้วก็เชื่อได้ว่า คงจะเป็นผู้มีความรู้ความสามารถในเพลงการมาตามแนวของบรรพบุรุษอย่างแน่นอน ศิษย์ของท่านคือ หม่อมศิลา และหม่อมเปรม ในพระองค์เจ้าสิงหนาทราชดุรงค์ฤทธิ์ ทางขับร้องของเจ้าจอมมารดาศิลาตกทอดผ่านหม่อมศิลาผู้เป็นหลานสะไภ้ของท่านลงมายังนักร้องทุกคนในวังบ้านหม้อ อันได้แก่ หม่อมเจริญ หม่อมมาลัย หม่อมจันทร์ หม่อมคร้าม ฯลฯ ซึ่งเป็นภริยาของเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ (ม.ร.ว. หลาน กุญชร) เจ้ากรมมหรสพในรัชกาลที่ ๕ เจ้าจอมมารดาศิลา มีพระองค์เจ้าประสูติด้วยพระบาทสมเด็จพระเลิศหล้านภาลัย รวม ๕ พระองค์ด้วยกัน ตามลำดับพระชนมายุ คือ พระองค์เจ้าหญิงวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. ๒๓๓๔) พระองค์เจ้าชายพนมวัน (ประสูติ พ.ศ. ๒๓๓๗) ทรงกรมเป็นกรมพระพิพิธโภคภูเบนทร์ เป็นต้นราชสกุลพนมวัน องค์ที่ ๓ คือพระองค์เจ้ากุญชร (ประสูติ พ.ศ. ๒๓๔๑) ทรงกรมเป็น กรมพระพิทักษ์เทวศร์ ต้นราชสกุล กุญชร องค์ที่ ๔ คือ พระองค์เจ้าชาย "ทินกร" (ประสูติ พ.ศ. ๒๓๔๔) ทรงกรมเป็น กรมหลวงภูเบศนรินทร์ฤทธิ์ ต้นราชสกุล ทินกร และองค์สุดท้าย คือ พระองค์เจ้าหญิงอินทนิล (ประสูติ พ.ศ. ๒๓๕๗) เจ้าจอมมารดาศิลานั้น ประมาณว่าเกิดในสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี และถึงแก่อนิจกรรมในรัชกาลที่ ๓ รายละเอียดนอกจากนี้ยังมิอาจค้นคว้าได้. |
|---|
| Added Entry | พูนพิศ อมาตยกุล (เรียบเรียงจาก คำบอกเล่าของ ม.ล. แฉล้ม กุญชร และนายสมภพ จันทรประภา.) |
|---|
ไทย
